Ժեստերի լեզուն իսկըզբանե առաջացել է 16֊րդ դարում եկեղեցում և առաջին օգտագործողները եղել են ոխտյալ հոգևորականները, քանի որ չնայած լռության կանոնի շփման պահանջմունքը շատ մեծ է մարդկանց մոտ։ Հետագայում Ժեստերի լեզուն սկսել են օկտագործել նաև լսոզության հետ խնդիրներ ունեցող մարդիկ որպես հաղորդակցության միջոց։ Հայաստանում ժեստերի լեզվի մշակմամբ առաջին անգամ զբաղվել է Վաչագան Խալաթյանը, որը ստեղծել է ժեստերի լեզվով գիրք։
Մատնախոսության այբուբեն, նշանների այն համակարգը, որն օգտագործվում է խուլերի հետ հաղորդակցվելիս։ Մատնախոսության այբուբենում կա այնքան նշան, որքան տառ՝տվյալ լեզվում։ Յուրաքանչյուր տառ արտահայտելու համար մատներին տրվում է որոշակի դիրք, որը լրիվ կամ մասնակիորեն նմանվում է տառի պատկերին։ Կան նշաններ, որոնք ուղեկցվում են շարժումներով, կամ օդում գծագրում են տառի պատկերը։ Որոշ նշաններ ունեն ընդհանուր ուրվագիծ (օր.`մ,շ)։ Տարբերվում են միայն մատների ուղղությամբ և դաստակի շարժումով։ Մենք մատնախոսում ենք այնպես, ինչպես գրում ենք։
Անհրաժեշտ է պահպանել մատնախոսության որոշակի կանոններ.
- Մատնախոսել աջ ձեռքով
- Ձեռքը պահել կրծքավանդակի առջև, ուսից մի քիչ ցած, ափով դեպի զրուցակիցը
- Մատնախոսությունն ուղեկցել համապատասխան բառերի ու արտահայտությունների պարզ արտասանմամբ
- Մատնախոսելիս նայել զրուցակցին
- Բառերի, նախադասությունների մեջ կարճ դադարներ տալ
- Չհասկացվելու դեպքում կրկին մատնախոսել ամբողջ բառը։
Մատնախոսության այբուբենն արագ է յուրացվում և խուլերի հետ հաղորդակցվելու հնարավորություն է տալիս։ Հաճախ մատնախոսությունը շփոթում կամ նույնացնում են ժեստերի լեզվի հետ, սակայն դրանք ոչ մի ընդհանրություն չունեն։
Կան բառեր և հասկացություններ (օր.` հատուկ անուններ), որոնք չունեն իրենց ժեստային արտահայտությունը, և դա լրացվում է մատնախոսությամբ։ Մատնախոսության առաջին այբուբենը ստեղծվել է 1620 թ., Իսպանիայում։